IELTS /TOEFL için dinleme becerileri nasıl geliştirilebilir?
IELTS veya Toefl alıştırma kitapları ile gerçek sınav formatında deneme sınavı çözmek çok işe yarar. Ancak sınavı çözüp sadece skora bakmak ilerleme sağlamaz.
Deneme sınavlarını soru çözüm ve analiz odaklı bir yaklaşımla çözmek daha çok fayda sağlayacaktır. Şu adımları takip ederek IELTS /TOEFL için dinleme becerilerini daha iyi noktalara taşıyabilirsiniz.
Dinleme soruları dikkatlice okunur ve sorunun bizden tam olarak ne istediği belirlenir.
Anahtar kelimelerin altı çizilir. Genel olarak sıfatlar, zarflar, zaman ve miktar ifadelerine özelikle dikkat edilir.
İlk dinlemede sorulara sadece emin olduğumuz cevaplar yazılır.
İkinci defa dinleme yapılır ve doğru yatığımız sorular için anahtar kelimeler not edilir. Yakalayamadığımız, yanlış cevap verdiğimiz veya emin olamadığımız sorulara odaklanılır ve cevap verilir.
Cevap anahtarına bakıp cevaplar kontrol edilir.
Dinleme metni üzerinde cevapları nereden bulduğumuz çıkarılır. Doğru cevap vermiş olsak bile dikkatlice okuma yapılır ve cevapları net olarak bize veren kelimelerin altı çizilir. Bu aşamada özellikle ikinci dinleme sonunda da şans eseri yaptığımız veya yanlış veya eksik cevap verdiğimiz soruların cevapları audioscript’e ( konuşma kayıtlarının metnine) bakılarak altı çizilir. Cevabı bulduğumuz yer ile iki kez dinleme esnasında işaretleme yaptığımız yer aynı ise gerçekten doğru cevap vermişiz demektir. Yoksa mesala Paris ile ilgili bir metinde Eiffel kulesinin teknik özellikleri ile ilgili bir soru varsa ve teknik kelimesinin geçtiği fakat sorunun cevabını vermeyen ilk yeri duyduğumuz için işaretleme yapıyorsak doğru cevap versek dahi yanlış yoldayız demektir. Öğrencilerin büyük çoğunluğunu hataya sürükleyen şey konuşmacının konuşma esnasında fikir değiştirmesi veya konuşmanın seyrini birden farklı yöne çevirmesidir. Konuşma metni üzerinde yapacağımız bu analiz bizim kendi eğilim ve alışkanlıklarımızı ve nerede doru veya yanlış yapma ihtimalimiz olduğunu gösterecektir.
Metin analizi yapıldığında sıkça ortaya çıkan sonuç kelime veya telaffuz bilgisi eksikliğidir. Cevabı bize veren kelimelerin anlamını veya telaffuzunu bilip bilmediğimizi ancak bu analizle görebiliriz.
Bir sonraki aşama kelime ve telaffuz çalışmasıdır. Artık soru cevaplama ve cevap için kanıt bulma aşaması geride kalmalıdır. Genel anlamda İngilizcemizi geliştirmek ve farklı konuşma türlerinde kullanılan yapılara aşinalık kazanmak için konuşma metni okuma parçası gibi okunur ve bilinmeyen kelimeler çıkarılır (çok teknik terimler hariç). Metin sesli bir şekilde okunur. Bilmediğimiz veya telaffuz edemediğimiz kelimeler renkli kalemlerle işaretlenir. Anlam için ayrı telaffuz için ayrı bir renk kullanmak işimizi kolaylaştırır. Hiç acele etmeden sesli sözlük (tureng, zargan vs) ile telaffuz ve anlam öğrenilir. Sesli okuma yapılarak parçanın tamamı telaffuz edilir.
Eğer yanlış cevap verdiğimiz yerler ile telaffuz edemediğimiz veya anlamını bilmediğimiz yerler örtüşüyor ise eksik olduğumuz noktayı bulduk demektir. Doğru cevaplar ile rahat okuduğumuz yerler örtüşüyor ise doğru yolda ilerlediğimizin en sağlan kanıtıdır.
Kelime ve telaffuz çalışmasını takip eden son aşama akıcılık ve doğal konuşma ritmine dikkat etme aşamasıdır. Bu aşamada sorulara ve konuşma metnine aynı anda bakılır. Kayıt tekrar dinlenir. Dinleme yaparken metin gözle takip edilir ve konuşmacının ses tonuna ve konuşmayı birbirine bağlayan geçiş ifadelini nasıl kullandığına dikkat edilir.
En az dört kere dinleme yapmanın en büyük faydası bildiğimiz alanları iyice pekiştirmemiz ve değişik konuşma kalıplarını çok iyi öğrenmemiz olacaktır.
İyi çalışmalar diliyorum.
İsmail Turasan
Angora Dil Kurucusu